Емдік-профилактикалық гимнастика
Диализ алатын науқастарда қозғалыс белсенділігі өмір сапасын жақсартудың маңызды бөлігі болып табылады. Тұрақты жаттығулар жүрек-қан тамырлары денсаулығын жақсартуға, бұлшықет күші мен икемділігін сақтауға, көңіл-күйді жақсартуға және күйзеліс деңгейін төмендетуге көмектеседі. Дегенмен, диализге байланысты жеке ерекшеліктер мен шектеулерді ескеру өте маңызды, әсіресе артериовенозды фистула немесе артериовенозды протез болған жағдайда.
Дене белсенділігі бойынша ұсыныстар:
Күніне кемінде 30 минут, аптасына 5 рет орташа физикалық белсенділікке ұмтылу.
Жаттығудың қарқындылығы мен ұзақтығын біртіндеп арттыра отырып, кішкентайдан бастау.
Денеңізді тыңдау және асыра пайдаланбау. Егер сіз ауырсынуды немесе қатты шаршауды сезсеңіз, жаттығуды тоқтатып, демалыңыз.
Артериовенозды фистула немесе протезі бар науқастарға арналған шектеулер:
Фистула немесе протез аймағына қысым жасайтын ауыр салмақты көтеруден және жаттығулардан аулақ болыңыз
Қолдарыңызбен қарқынды жаттығулардан аулақ болыңыз, әсіресе фистула немесе протез жағында.
Кенеттен қозғалыстар жасамаңыз және фистула немесе протез аймағына зақым келтірмеңіз.
Жаттығулар тізімі
1. Бір орында қадам басу
Аяқты иық енімен бірдей етіп, тік тұрыңыз.
Тізені жамбас деңгейіне дейін көтеріп, бір орында жүре бастаңыз.
Қолды қадамдармен бірдей қозғалтыңыз, бірақ оларды иық деңгейінен жоғары көтермеңіз.
3-5 минут орындаңыз.
2. Баяу отырып тұру
Аяқты иық енімен бірдей етіп, тік тұрыңыз.
Орындыққа отырғандай тізені бүгіп, жамбасты төмен түсіріп, баяу отырыңыз.
Арқаңызды тік ұстап, алға еңкеймеңіз.
Аяқты түзу ұстап, қайта көтеріліңіз.
10-15 рет қайталаңыз.
3. Аяқтың ұшына көтерілу
Тепе-теңдік үшін орындықтың арқасын ұстап тік тұру.
Өкшемен еденге жетуге тырысып, аяқтың ұшына тұрыңыз.
Баяу кері түсіңіз.
15-20 рет қайталаңыз.
4. Отырып аяқты созу
Табаныңызды еденге тигізіп, орындыққа отырыңыз.
Бір аяғыңызды тізеңізден бүгіп, баяу көтеріңіз.
Жоғарғы нүктеде 1-2 секунд ұстап, содан кейін баяу түсіріңіз.
Әр аяққа 10 рет қайталау.
5. Балтырларды созу
Қабырғаға қарап, аяқты иық енімен бірдей етіп тұрыңыз
Қолыңызбен қабырғаға тіреліп, бір аяғыңызды артқа қойыңыз.
Алдыңғы аяқты тізеден баяу бүгіп, артқы аяғыңызды түзу және өкшені еденде ұстаңыз.
15-30 секунд ұстап, содан кейін аяқты ауыстырыңыз.
6. Аяқты баяу сермеу
Орындықтың арқасына сүйене отырып, бойыңызды түзеңіз.
Бір аяқты түзу ұстай отырып, екіншісін баяу көтеріңіз.
Аяқты түсіріп, содан кейін екінші аяқпен қайталаңыз.
Әр аяққа 10 рет жасаңыз.
7. Иықпен айналмалы қозғалыстар жасау
Қолды дененің бойымен төмен түсіріп, тік тұрыңыз.
Иықты алға және артқа баяу айналдырыңыз.
Әр жаққа 10 рет қайталаңыз.
8.Санның артқы жағын созу
Орындыққа отырып, бір аяқты созыңыз. Өкше еденде.
Баяу алға еңкейіп, түзетілген аяқтың ұшына қолыңызды созыңыз.
15-30 секунд ұстаңыз, содан кейін аяғыңызды ауыстырыңыз.
9. Отырған күйде денені бұру
Аяқтарымыз жерде, орындыққа отырыңыз.
Қарама-қарсы жамбасты орнында ұстай отырып, денені бір жаққа баяу бұрыңыз.
5-10 секунд ұстап тұрып, содан кейін басқа жаққа бұрылу.
Әр жаққа 5 рет қайталау.
10. Қол мен иықты созу
Қолдар иық деңгейінде, тұрып немесе отырып істесеңіз болады.
Саусақтарыңызды қосып, қолды алға қарай созып, арқа мен иық бұлшықеттерін созыңыз.
10-15 секунд ұстап, содан кейін демалыңыз.
3-5 рет қайталаңыз.
Бұл жаттығулар физикалық белсенділікті сақтауға және әл-ауқатыңызды жақсартуға көмектеседі. Кез келген жаңа жаттығу курсын бастамас бұрын дәрігермен кеңесуді ұмытпаңыз.
