Диализ кезінде тамақтану режимі
Менің жегенім мен ішкенім менің жағдайыма қалай әсер етеді?
Қандағы диализ сеанстары арасында әртүрлі ауруларды тудыратын токсиндер жиналуы мүмкін. Диетаны бақылау арқылы токсиндердің жиналуын азайтуға болады. Сіз жейтін және ішетін нәрсе сіздің әл-ауқатыңызға әсер етіп, емдеудің тиімділігін арттыруы мүмкін немесе керісінше теріс нәтижеге әкелуі мүмкін (дұрыс тамақтанбаған жағдайда). Есіңізде болсын, кейбір тағамдар диализ сеанстары арасында токсиндердің тез жиналуына әсер етеді. Егер қанда тым көп токсиндер болса, диализ сеансы олардың барлығын алып тастамауы мүмкін
Бұл ісінуге және салмақтың ұлғаюына әкеледі. Жүрегіңізге жүктеме түсіп, бұл ауыр проблемаларға әкелуі мүмкін. Өкпеде артық сұйықтық жиналып, тыныс алу қиынға соғуы мүмкін.
Сондықтан дұрыс тамақтану режимін сақтау өмір сапасы мен емдеу тиімділігін жақсартудың ажырамас шарты болып табылады. Өнімдерді таңдау электролит деңгейін, сұйықтықты және денсаулықтың басқа да маңызды көрсеткіштерін бақылауда шешуші рөл атқарады. Мұнда қол жетімді өнімдерді қолданатын бірнеше ұсыныстар мен мәзір мысалдары келтірілген.
Ұсынылатын өнімдер
Ақуыз өнімдері:
- Майсыз ет (тауық еті, сиыр еті)
- Жұмыртқа
- Майсыз сүт өнімдері (сүзбе, йогурт)
Көкөністер:
- Қырыққабат (ақ қырыққабат)
- Сәбіз
- Қызылша
- Шалқан
Жемістер:
- Алма
- Алмұрт
Дәнді дақылдар:
- Ақ күріш
- Сұлы майы
- Қатты бидай сорттарына жасалған макарондар
Майлар:
- Өсімдік майы
- Майсыз тұздықтар мен дәмдеуіштер
Ұсынылмайтын өнімдер
Калий мөлшері жоғары тағамдар:
- Банандар (шектеу)
- Апельсин және апельсин шырыны
- Картоп (орташа)
- Қызанақ және қызанақ өнімдері
Фосфоры жоғары тағамдар:
- Майы жоғары сүт және сүт өнімдері
- Жаңғақтар мен тұқымдар
- Бұршақ дақылдары (бұршақ, жасымық)
- Ысталған ет және өңделген ет
Натрийі жоғары тағамдар:
- Тұзды тағамдар (чипсы, крекер)
- Консервіленген тағамдар
- Ысталған және тұздалған ет өнімдері
- Фаст-фуд және жартылай дайын тағамдар
Сұйықтықты шектеудің ұсынылған әдістері:
Ішетін сұйықтықтың мөлшерін қадағалау: барлық тұтынылатын сусындардың көлемін жазып отыру.
Дәрігердің ұсыныстарын орындау: дәрігер тәулігіне сұйықтықтың рұқсат етілген мөлшерін жеке анықтайды.
Тұзды тұтынуды азайту: тұз шөлдетеді және сұйықтыққа деген қажеттілікті арттырады.
Баяу ішу: кішкене жұтым артық сұйықтықты болдырмауға көмектеседі.
Мұз текшелерін сору: бұл сұйықтықтың рұқсат етілген көлемінен аспай, шөлді қандыруға көмектеседі.
Есіңізде болсын, көптеген тағамдарда сұйықтықтың айтарлықтай мөлшері болуы мүмкін!
Сұйықтықтың жалпы көлемін есептеу кезінде оларды тұтыну да ескерілуі керек:
Жемістер мен жидектер:
- Қарбыз
- Қауын
- Жүзім
- Апельсин
Көкөністер:
- Қияр
- Қызанақ
- Салат
Сорпалар:
сұйық тағамдардың БАРЛЫҚ түрлерінде көп мөлшерде су бар.
Сүт өнімдері:
сүт, йогурт және басқа сұйық сүт өнімдері.
Мен үшін ең оңтайлы тамақтану режимі қандай?
Бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастарға арналған тұзды қолдану бойынша ұсыныстар:
1. Тұзды тұтынуды шектеу
Бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастарға тұзды тұтынуды күніне 2-3 граммға дейін шектеу ұсынылады (шамамен 1 шай қасық). Себебі натрийдің (тұздың) артық болуы ағзадағы сұйықтықтың сақталуына әкелуі мүмкін, бұл бүйрекке күштемені арттырады, ісінуді тудырады және қан қысымының жоғарылауына ықпал етуі мүмкін.
2. Жасырын натрийден аулақ болу
Тұз тағамға қосылатын тұзда ғана емес, сонымен қатар консервіленген көкөністер, шұжықтар, тұздықтар, өңделген тағамдар, маринадтар мен ысталған ет сияқты дайын тағамдарда да кездеседі. Пациенттер жапсырмаларды мұқият оқып, натрийі төмен тағамдарды таңдауы керек.
3. Тұзды ауыстыру
Тағамның дәмін жақсарту үшін тұздың орнына табиғи дәмдеуіштерді (соя соусын, сондай-ақ басқа да дайын тұздықтарды қолдануға болмайды – олардың құрамында көптеген жасырын немесе айқын тұздар бар) және шөптерді (сарымсақ, бұрыш, аскөк, ақжелкен, насыбайгүл), лимон шырынын немесе сірке суын қолдануға болады. Бұл натрийді арттырмай, тағамның дәмін сақтауға көмектеседі. Теңіз, натрий және басқа атипті тұздарды ҚОЛДАНБАҢЫЗ.
4.Пісіру кезінде бақылау
Пісіру кезінде тағамды тұздамаған жөн. Тұздың тұтынар алдында ең аз мөлшерін немесе онсыз жасаған дұрыс. Бұл тұтынылатын тұз мөлшерін бақылауға мүмкіндік береді.
5.Тұзды тағамдардан бас тарту
Тұздалған жаңғақтар, чиптер, крекер және басқа да натрийі жоғары тағамдар диетадан толығымен алынып тасталуы керек.
Осы нұсқауларды орындаған жағдайда бүйрек жеткіліксіздігімен байланысты асқынулардың қаупін азайтуға және жалпы әл-ауқатыңызды жақсартуға көмектеседі!
Қантты келесі себептерге байланысты шектеу керек:
Семіздік пен артық салмақ қаупі
Қантты шамадан тыс тұтыну салмақтың өсуіне әкеледі, бұл денсаулыққа байланысты проблемаларды, соның ішінде жоғары қан қысымын және сұйықтықтың сақталуын күшейтуі мүмкін. Бұл әсіресе бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастар үшін өте маңызды.
Көмірсулар алмасуы
Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастарда зат алмасу бұзылулары, соның ішінде көмірсулар алмасуының бұзылуы жиі кездеседі. Қантты көп жеу қандағы глюкозаны жоғарылату және қант диабетінің даму қаупін арттыру арқылы бұл мәселелерді нашарлатуы мүмкін.
Жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупі
Диетадағы қанттың жоғары деңгейі жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупінің жоғарылауымен байланысты. Бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастарда жүрек ауруының қаупі жоғары, сондықтан кез келген қосымша қауіп факторларын азайту маңызды.
Бос калориялар
Қанттың құрамында дәрумендер мен минералдар сияқты ағзаға қажетті қоректік заттар жоқ, сонымен бірге «бос» калориялардың көзі болып табылады. Бұл диетадағы маңызды қоректік заттардың жетіспеушілігіне әкелуі мүмкін.
Иммунитетке әсері
Қантты шамадан тыс тұтыну иммундық жүйені әлсіретіп, денені инфекцияларға осал етеді. Созылмалы аурулары бар науқастар үшін бұл әсіресе жағымсыз.
Бүйрек жеткіліксіздігі бар науқастар үшін қант пен басқа қарапайым көмірсуларды тұтынуды шектеу, оларды калийі төмен жемістер немесе дәрігер мақұлдаған жасанды тәттілендіргіштер сияқты пайдалы баламалармен алмастыру маңызды.
Неліктен калий, фосфор және натрийді шектеу керек?
Калий
Бұл элемент бұлшықеттер мен жүйке жүйелерін қалыпты жұмыс істеуі үшін маңызды, бірақ бүйрек жеткіліксіздігінде бүйрек денеден артық калийді кетіре алмайды. Калийдің жоғары деңгейі өмірге қауіп төндіретін жағдайларға, соның ішінде жүректің тоқтап қалуына әкелуі мүмкін.
Фосфор
Фосфорды тұтынудың жоғарылауы сүйектердің әлсіреуіне және тамырлар мен жұмсақ тіндердің кальцификациясына әкелуі мүмкін. Созылмалы бүйрек жеткіліксіздігінде организмде артық фосфор жиналып, кальций-фосфор алмасуының бұзылуына әкеледі.
Натрий
Натрий дененің су балансын реттейді, бірақ оның артық болуы гипертонияны тудыруы мүмкін, перифериялық ісінуге, жүрекке жүктемеге және соның салдарынан жүрек бұлшықетінің тозуына әкеледі. Сондай-ақ өкпенің ісінуіне және мидың ісінуіне әкеледі. Бүйрек жеткіліксіздігі бар адамдар асқынулардың алдын алу үшін натрийді тұтынуды азайтуы керек.
Ұсынылатын тәуліктік нормалар:
Калий: тәулігіне 2000 мг артық емес
Фосфор: тәулігіне 800-1000 мг артық емес
Натрий: тәулігіне 2000 мг артық емес
